Inhoud:
Inleiding
1. Geschiedenis
2.Klimaat
3. De Turkse bevolking
4. Taal en onderwijs
5. Kunst
6. eten en drinken
7. Geloof en feestdagen
8. Typisch Turks
Slot
Literatuurlijst
1. Geschiedenis
Turkije is een republiek, maar voor die tijd stond Turkije bekend als Anatolië. In de buurt van Hacilar bij het Egridmeer vestigde de eerste bewoners van Anatolië. Maar uit opgravingen werd opgemaakt dat dit land tussen 8000 en 9000 voor Chr. al bewoond werd. Er zijn muurschilderingen gevonden bij de op één na oudste nederzetting çatalhüyük uit 7000-7500 voor Chr. Rond 1900 voor Chr. vestigde in Anatolië zich de eerste grote groep mensen die zich Hettieten noemde. Deze bevolking trok blijkbaar vanuit Centraal-Azië. De Hettieten hadden contacten tot in Syrië en zelfs met verschillende farao’s aan de andere kant van de Middellandse zee (Egypte). Na 1200 voor Chr. kregen verschillende andere volken de macht over Anatolië; tot 546 voor Chr. waren de Perzen van het Perzische rijk aan de macht, daarna kwamen de Macedoniërs, geleid door Alexander de Grote. Daarna kwamen in 133 voor Chr. de Romeinen aan de macht, maar alleen in het westen van Anatolië. Daarna kregen ze ook nog de macht over de rest van Anatolië. Maar dan in 395 valt het romeinse rijk uit elkaar en het westelijke gedeelte bestaat dan niet meer. Maar het oostelijke gedeelte gaat verder. In Anatolië is het die tijd erg rustig.
Atatürk (1881-1938)
In 1919 gingen een aantal landen (Groot Brittanië, Frankrijk, Griekenland en Rusland) samen Anatolië te verdelen onder elkaar en daar werden de mensen boos om, want de regering verzette zich niet tegen deze landen. Anatolië richtte een partij op die alles wilde doen voor hun eigen land. Mustafa Kemal werd leider van deze partij. Toen Mustafa Kemal geboren werd, werd hij gedoopt als Mustafa. Later toen hij op de militaire academie zat werd daar nog een naam aan toegevoegd: Kemal. Dat staat voor: “de perfecte”. Daarna in 1934 werd pas bepaald dat alle turken een achternaam moesten hebben. Mustafa Kemal werd geëerd met de naam Atatürk:
vader van de turken. De sultan had al veel stukken grond afgegeven aan de landen. Mustafa Kemal Atatürk verdreef ze en stichtte een nieuw Anatolisch Rijk. In 1923 werden de grenzen vastgelegd van wat nu Turkije heet. Kemal werd president van Turkije en Ankara werd de hoofdstad van Turkije. Turkije werd een moderne stad. De mensen gingen in plaats van het Arabische, het latijnse alfabet gebruiken (Arabisch).
2. Klimaat
Landschappen
Turkije is ongeveer 19 keer zo groot als Nederland, en heeft een oppervlakte van 779.452 km². Turkije heeft maarliefst 8 buurlanden (Georgië, Armenië, Azerbeidjan, Iran, Irak, Syrië, Griekenland en Bulgarije) en is gelegen aan 3 zeeën (EgeÏsche zee, Middellandse zee, Zwarte zee). De landschappen van de verschillende provincies lijken niet heel erg veel op elkaar. In het westen van het land is veel landbouwgrond, vooral op lage heuvels en vlaktes word veel fruit verbouwd zoals druiven, perziken en abrikozen. Verder zijn er nog vlaktes waar olijven, vijgen en tabak word verbouwd.
Klimaat
In Turkije zou je niet snel veel verschil in temperatuur verwachten maar door alle hoogvlaktes en bergachtige gebieden is de temperatuur per regio heel verschillend. In Istanbul is er ongeveer in de winter een temperatuur van 6 °C, en in de zomer ongeveer een temperatuur van 24 °C. In het oosten van Turkije is de gemiddelde temperatuur per seizoen veel anders: in de winter is het daar ongeveer -20°C en in de zomer is het heel heet wel 40 °C
3.De Turkse bevolking
Nationaliteiten
In 2000 werden de mensen in Turkije geteld, en er wonen ongeveer 66 miljoen (66.000.000) mensen. De meerderheid van de mensen (80%) zijn in de loop der jaren Klein-Azië binnengetrokken. De overige 20% is Koerd, Griek, Armeen, Arabier of Jood. Ze stammen af van de oorspronkelijke bewoners van Anatolië, daarom hebben ze hun eigen taal, gebruiken, en tradities. Turken en Koerden hebben wel hetzelfde geloof: de islam. Het is niet goed te tellen hoeveel bewoners Armeen, Griek of Jood zijn want sommige bewoners hebben een Turkse identiteit genomen. De overige 3% van de bewoners van Turkije is Griek of Armeen.
Het gezin en de familie
Vroeger waren zoals ook in Nederland de families in Turkije erg groot. Meestal bestond een familie uit deze indeling: een echtpaar met hun ongetrouwde dochter(s), met hun zoon/zonen met echtgenote(s), met hun ongetrouwde kleindochter(s) en met hun kleinzoon/zonen met echtgenote(s). Na hun huwelijk wonen de Turkse vrouwen bij hun man en zijn familie. Maar nu bestaan deze familie alleen nog in het oostelijke deel van Turkije. Nu in 2006 bestaat een gewoon gezin in Turkije uit een vader, moeder en meestal twee kinderen. De vader zorgt voor
het geld en de moeder doet het huishouden en soms verdient ze nog wat bij, eigenlijk net zoals in Nederland. Als je als vrouw in Turkije zwanger bent van je eerste kindje is het de traditie dat als je het vertelt aan de familie, de schoonmoeder je een gouden armband geeft. Als de baby geboren is, worden de moeder en de baby erg verwend. Zo krijgt de moeder nog meer gouden armbanden, kettingen en oorbellen, de baby krijgt meestal gewoon de standaard spulletjes. De vrouw die bevallen is krijgt (als ze werkt) 40 dagen zwangerschapsverlof, want een oude traditie is dat een de vrouw 40 dagen uit moet rusten.
Het huwelijk
In Turkije is de bruiloft een groot feest waar aan maanden van te voren aan begonnen wordt. Er werden zangers en zangeressen, buikdanseressen en veel familie uitgenodigd. Nu is het voortaan niet meer zo uitbundig als vroeger. Voortaan is trouwen voor de wet belangrijker als voor de kerk.
4. Taal en onderwijs
Taal
Bijna alle bewoners van Turkije spreekt Turks. De rest van deze mensen hebben een eigen taal zoals Koerdisch, Arabisch, Armeens of Grieks. In de elfde eeuw begonnen de inwoners Turks te praten. Toen de Osmanen aan de macht waren in Anatolië werd er een beetje Arabisch in het Turks toegevoegd. Dit bleef 600 jaar zo tot Atatürk aan de macht kwam en die maakte een einde aan de Arabische tekens in de Turkse taal. Atatürk voerde het Latijnse schrift in en daardoor ontstond een nieuw Latijns alfabet met maar liefst 29 letters.
Woordenlijstje:
Ja - evet
Nee - hayir
Hallo - merhabba
Doei - allaha ismarladik
Dank u - tesekkur ederim
Proost - serefe
Dames - bayanlar
Heren - baylar
Brood - ekmek
Onderwijs
In 1923 werden de meeste islamitische scholen gesloten en werden vervangen door openbare scholen. De regering opende na een paar jaar toch weer een paar islamitische scholen. In Turkije heb je een kleuterschool voor kinderen van 4 t/m 6 jaar,de basisschool voor kinderen van 7 t/m 11 jaar. In Turkije zijn zo’n 46000 basisscholen. Het middelbare onderwijs is voor kinderen van 12 t/m 14 jaar. Je hebt ook nog de universiteit maar die duur dus veel kinderen kunnen er niet heen. In Turkije is ongeveer 36% procent van de mensen analfabeet (die mensen kunnen niet lezen en/of schrijven), de hoeveelheid vrouwen in Turkije die analfabeet is staat nu op 28%, de mannen zijn minder vaak analfabeet hun percentage staat op 8%. Turkije heeft ook universiteit waaronder de Universiteit in Istanbul, de Egeïsche Universiteit in Izmir, de Universiteit van Ankara, de Midden-Oosten Technische hogeschool ook in Ankara.
Je hebt in Turkije veel verschillende soorten muziek. Je hebt volksmuziek, militaire, klassieke, moderne en traditionele. Allemaal zijn ze anders ontstaan. De militaire muziek is ontstaan met de veldtochten. De militaire muziek bestaat uit klarinetten, trommels en cimbalen. Tarkan Tevetoglu, een bekende Turkse zanger maakt moderne muziek en is in 1954 geboren in Duitsland. Toen hij veertien was emigreerde naar Turkije. Daar werd hij ontdekt en werd een van de mest succesvolle zangers van Turkije. Zijn laatste album werd goed verkocht,
maarliefst 1,5 miljoen exemplaren gingen de deur uit. Sinds 1994 woont Tarkan in Amerika want de media liet hem niet meer met rust. In 1999 kwam er een album uit dat Tarkan heette, hier stonden zijn mooiste songs aller tijden op en ook twee nummers van Sezen Aksu een andere zangeres uit Turkije. Naast de popmuziek kent Turkije ook nog de muziek waar de buikdanseressen op dansen. Die muziek heet Ciftetelli. De buikdanseressen treden meestal op bij feesten en bruiloften. In sommige restaurants treden deze danseressen ook wel op voor de toeristen. Tarkan
Manden, tapijten, borduurwerk, aardewerk en muziekinstrumenten
De bovenstaande dingen zijn typische dingen die de Turkse vrouwen met de hand maken. Vooral op het platteland
zijn de vrouwen erg hiermee bezig. De producten worden verkocht op de bazaar(markt) of in gewone winkels. Deze bazaars trekken veel bezoekers die dan een typisch Turks souveniertje meenemen voor thuis. Heel populair is “het boze oog” dat is gemaakt van blauw gekleurd glas met een rondje witte verf met daarin een puntje van zwarte verf. De drager van dat oog word zogezegd beschermd tegen onheil. Veel Turkse mensen geloven in de kracht van het boze oog en in elk huis is er wel een te vinden. Turkije staat ook wel bekend om de tapijten met veel kleur. De nomadische Seldjoeken waren goede tapijtwevers, de tapijten hadden maar een paar kleuren en meestal bloem- of geometrische patronen. In die tijd ging het niet erom dat een tapijt mooi was maar het ging erom dat een tapijt stevig was en lang mee kon gaan. In de 13e en 15e werden de tapijten steeds kleurrijker en hebben andere motieven. De eerste tapijtweverij was van de keizer. Er werden in zijn tapijtweverij hele grote en mooie tapijten gemaakt die niet alleen in het keizerlijk paleis ter decoratie dienden maar ze werden ook geschonken aan koningen en staatslieden van bevriende landen in Europa. In de 16eeeuw worden de patronen nòg mooier. Na de 16e eeuw werden op de tapijten Perzische patronen geborduurd zoals witte blaadjes tegen een roze, blauwe of smaragdgroene achtergrond. In de 18e eeuw komen er steeds meer tapijtweverijen onder andere in Canakkale. In Hereke zijn de zijdetapijten nog steeds populair want ze zijn mooi en hebben een goede kwaliteit.
6. Eten en drinken
Turkije heeft voor het land zelf genoeg eten en daarnaast exporteert Turkije ook naar andere landen. Over het algemeen bestaat het ontbijt uit brood met komkommer, geitenkaas, tomaat, olijven en jam. De belangrijkste maaltijd op de dag is de lunch. Die bestaat uit brood met iets warms. Het avondeten is maar licht. Verder kent de Turkse keuken veel basisrecepten voor zoete nagerechtjes. In met name Mekka (de heilige stad volgens d
e islam) vind je veel zoete dingetjes. Op de markten vind je deze zoete lekkernijen in grote bakken, je vind er met name het bekende Turkse fruit(gemaakt van vruchtensap, suiker en gelatine), helva (hele zoete amandelblokken met sesamzaadjes en honing). Helva wordt vaak gegeten bij speciale gelegenheden. Baklava is ook bekend bij sommige Nederlanders, het is gemaakt van bladerdeeg met een vulling van amandelen, honing of stroop, soms zijn er ook nog extra walnoot-, hazelnoot- of pistachestukjes aan toe gevoegd.
Drinken
In Turkije hebben ze een eigen thee: Appelthee. Deze thee is gemaakt van heet water en een soort poeder met appelextracten en suiker. Je kan de thee ook koud drinken. De thee hebben ze ook in andere smaken bijv: sinaasappel, citroen enz, enz. Verder hebben ze in Turkije ook gewoon frisdrank net als hier.
Bekend Gerecht
Een bekend gerecht in Turkije is Kebab. Het is gegrild lamsvlees wat in dunne plakjes word gesneden en in een broodje word gedaan met wat sla, tomaat en/of ui. Dit gerecht is ontstaan in de tijd dat de nomaden hun eten boven een vuurtje warm maken. Je hebt verschillende soorten kebab:
- Döner kebab: een soort pannenkoek van brood waar alle ingrediënten ingerold worden,
- Şiş kebab: stukjes lamsvlees die van een spit worden gesneden,
- Adana Kebab: een lang stuk pittig gekruid gehakt geroosterd aan een spies.
In Nederland zijn ook zaken waar ze kebab verkopen om onderweg op te eten of mee naar huis te nemen. Deze kebab is vaak anders dan originele kebab.
Hier kun je ook pide, ciflik, en andere Turkse specialiteiten kopen.
7. Geloof en feestdagen
Het geloof
De meeste mensen in Turkije geloven in de islam en zijn dus moslim, niet alle mensen zijn moslim, er zijn ook aanhangers van het christen- of jodendom. De Vijf Pijlers van de islam (de vijf beginselen) zijn;
1e: de sjaahaada een verklaring dat je gelooft in Allah en zijn profeet Mohammed,
2e: salaat, je moet per se 5 keer per dag bidden,
3e: saum, dat is het zelfde als ramadan (40 dagen vasten),
4e: zakaat, je moet een soort belasting betalen die word geschonken aan de armen,
5e is hadj, je moet een maal in je leven een reis naar de heilige stad Mekka maken. De meeste moskeeën in Turkije zijn heel oud, en daarom heeft de Turkse regering belooft dat zij de moskeeën zouden onderhouden. De vrijdag is bij de turken een heilige dag waarop iedereen 5 keer bid en naar de moskee gaat, op die dag drinken ze ook geen alcohol. Zoals de katholieken en christenen de Bijbel als heilig boek hebben, hebben de turken de koran.
Feestdagen
Een van de Turkse feestdagen is Onafhankelijkdag op 23 april. Deze feestdag komt uit de tijd dat Atatürk de eerste vergadering had met het nieuwe Turkse parlement. In Turkije hebben ze sinds 1929 op die dag ook de Dag van het Kind, omdat Atatürk de kinderen heel belangrijk vond voor Turkije. Op 30 augustus is het in Turkije de Dag van de Overwinning en op 29 oktober wordt er gevierd dat op die datum in 1923 Turkije tot republiek werd uitgeroepen.
8. Typisch Turks
Turkije is een populair vakantieland. Ieder jaar gaan vele tienduizenden toeristen naar Turkije vanwege de prachtige stranden, maar ook om de mooie steden en dorpen. Je kunt een eenvoudige vakantie nemen waarbij je in een hotel verblijft en alleen het ontbijt als maaltijd krijgt. Meestal gaat men Turkije all inclusive, d.w.z. dat alles inbegrepen is. Dus al het eten en drinken. De hamams zijn vaak trekpleisters voor grote groepen toeristen, die zoiets wel eens willen proberen. De islam zegt dat mannen en vrouwen niet samen in een ruimte mogen zijn. Daarom hebben de meeste hamams speciale tijden dat mannen de hamam mogen betreden, en zo ook met vrouwen. In grote hamams zijn er soms aparte ruimtes voor mannen en vrouwen. Als je een hamam binnenkomt heb je een hal met meestal kleedhokjes en een mooie fontein in het midden of een marmeren bad. De vrouwen moeten verplicht een badjas aan, en de mannen moeten verplicht een katoenen of zijden broek aan. Na dat je je heb omgekleed ga je naar de warme kamer, dat is een soort sauna met in het midden een enorme marmeren bank waar je op kunt gaan liggen. Daarna kun je naar de warme kamer gaan om gemasseerd te worden of je kunt je laten wassen met de ke’e. Dat is een ruwe handschoen (meestal van kamelenhaar) waar je huid mee wordt gescrubt zodat de poriën worden schoongemaakt. Daarna ga je naar de koude kamer waar je iets kunt drinken en je je weer kunt verkleden.
De bazaar
De meeste bazaars in Turkije zijn behoorlijk groot en oud maar de bazaar in Istanbul is waarschijnlijk de grootse en de oudste bazaar van Turkije. De markt in Istanbul is zo’n 10 hectare groot met meer dan 90 straatjes, 3500 winkeltjes een paar moskeeën, politiebureaus en restaurantjes. Op een bazaar is het gewoon dat alle winkeltjes en straatjes dicht op elkaar zitten. Je kunt er van alles kopen, zoals: souveniertjes, plaatselijke lekkernijen, boeken, sieraden, tapijten en vooral kleren. Die kleren zijn meestal van een bekend merk zoals: MEXX, esprit, of D&G (Dolce & Gabana), als je deze kleren in de winkel koopt zijn ze veel duurder. Daarom komen ook veel toeristen naar de bazaar. De toeristen kopen vaak veel dingetjes van de kraampjes en die worden heel vaak erg vriendelijk begroet, veel turken fluisteren de blanken in het oor: “a special price for you” of sommige turken lokken de toeristen (heel vaak Nederlanders) met de zin “kijken, kijken niet kopen” in gebrekkig Nederlands.
Slot
Ik vond het erg interessant om mijn werkstuk over Turkije te doen, want ik vind het een leuk land met aardige mensen. Verder heb ik veel van mijn werkstuk geleerd en ik hoop dat we nog eens op vakantie naar Turkije gaan want het is ook een heel mooi land. Vakantie Turkije staat dus nog op mijn verlanglijstje.